Biotopes | Urbietopes

Spoiled & Soft Machines |

"What is the scenario? A constantly mutating sequence of possibilities. Add a morsel of a difference and the result slips out of control, shift the location for action and everything is different. There is a fundamental gap between societies that base their development on scenarios and those that base their development on planning."**  

Şehir içerisinde, yaşantısında, akışında (New York bağlamında) bazı kesitler aldığımızda, bize birçok veri sunmasının yanında çeşitli senaryolar da verecektir. Aslında Manhattan kimliğini oluşturan sekanslardır bunlar ve Burroughs'un "Cut-Up" tekniği gibi birçok yaşam kesiti, ekoloji (biotope) bir araya getirildiğinde genel ekosistem hatları oluşacaktır.

Alınan kesitleri incelerken, analiz ederken bazı kodlamalar yapmak, sonuç ürünün mantıklı bir çerçevede ortaya konmasını ve yerel yaşantının daha iyi anlaşılmasını sağlayabilir. Bu yöntem, kent akışından-ekosisteminden duyarlı-etkileşimsel bir mekan ortaya koymanın dahası bunun materyalini oluşturmanın ilk adımı olabilir. İnorganiğin mekanı, sentetiğin deneyimi nedir ?
"Our tools for the codification and transformation of territories work not through an ideal projection but a local inventory, a mutant and tangible biotope, issued from the generalized bankruptcy of urban thought and its deception. This ambiguity gives rise to our unstable and unique scenarios."* (1)

"Where it smells shit, it smells human." / Antonin Artaud
Örnek olarak alınan şehir kesitlerinin, ekosistemlerinin çevresel bir ekolojisi olduğu gibi sosyal ekolojisi de mevcuttur ki bu insan davranışlarını ve mekanların kullanım amaçlarını içeren kısımdır. Saptanan soyut ilişkiler düzlemini somut bir analize çevirmek için Artaud'un bu sözü ipucu verecektir.

Bu noktada hatlarını genel olarak çizmeye çalıştığım mekansal kurgunun birkaç maddelik özeti şöyle olabilir;

-  The information of architecture by "ecosophy" (ecosystem) of its place.
-  Ecologies, chemical compositions as indicator of site's specificity.
- The embodiment of danger of a place by architecture. (Burada R&Sie(n)'nin "sivrisinek" meydan okumasını hatırlamak ve şartları yeniden yorumlamak gerekli, New York ve doğal afetler.)
-  Materialising process = The Spatialisation of local social-cultural practices.

Ütopik-distopik bir çizgide gelişen gelecek senaryoları dahilinde patafizik bir proje değil tersine günümüz üzerinden denemelerle yakın geleceğe, materyal (2) ve mekansal açıdan söz söylemek isteyen bir tasarım beklentisi var, hepimizin.

"The Strawberry Effect", gelecek teorilerinin teknoloji bazlı çözümlemelerinin, "makina-oluş"un insan ilişkilerini göz ardı etmesinin aksine çevresine duyarlı, etkileşime sahip, temelini şehrin sosyal ekolojisinden alan bir öngörü ve denemedir. (3)

Kodlarını, çeşitli Manhattan kesitlerinin analizinden alan sentetik bir ekolojinin, mekanları da insan ilişkileri ve etkinliklerine göre şekillenmektedir. Bir nevi insan kimliğinin toz-aroma (instant coffee-strawberry flavour) gibi çözündüğü  bir "yumuşak makine"nin varoluşudur.  Nesneleşen doğa ile insan arasındaki rollerin değişmesidir.

-

Keywords;
(1) New Procedures, Re-Programming, Re-Scripting
(2) Zaha'nın kullandığı materyalin hala beton olması ?
(3) Interdisciplinarity, Total System Restructure

Kaynak;

R&Sie... Architects - François Roche, Spoiled Climate / Birkhauser- Publishers for Architecture, 2004*
William S. Burroughs, Yumuşak Makine / Sel Yayın, Üçüncü Baskı, Temmuz 2011
Uncube Magazine No:25, Soft Machines / Digital Publication
Liam Gillick, Should the Future Help the Past? / Lukas and Stenberg. Ltd., New York 2001**

Félix Guattari | Üç Ekoloji Üzerine Notlar

"Tıpkı ayrık otlarının bir ekolojisi olduğu gibi kötü fikirlerin de bir ekolojisi vardır."

                                                                                                         Gregory Bateson

New York şehri işleyişi, geçirdiği tarihsel süreçleri ve dokusu ile her yönden dünyanın merkezinde yer almaktadır. Süreç içerisinde NYC ekosistemi sadece doğal elementleri içermekle kalmamış insanoğlunun müdahaleleri ile sentetik, yapay bir çevrenin ender ve ilk örneklerine sahip olmuştur. Bu noktada Guattari'nin "Ecosophy" kavramı bir temel oluşturabilir. Çünkü ona göre *çevre ekolojisi dışında *sosyal ekoloji ve *zihinsel ekoloji birlikte bir ekosistemi oluşturmaktadır. Yani çevre, içerisindeki mevcut tüm elemanları etkiler ve aynı zamanda onlardan etkilenir. (1)

Çevre sorunları sosyal, ekonomik, siyasi ve estetik sorunlardan ayrı tutulamaz. "Ekosistem, çevre ekolojisi teriminin yerini almalı ve sadece doğa kirlenmesi değil, her türlü vicdani-bilinç kirlenmesi önlenmelidir." Bu fikirlerden hareketle de, sosyal-toplumsal hayat ile şehir ekosistemi-dokusu arasında bir bağ olduğu yadsınamaz. Şehirlerin (bu proje ölçeğinde NYC) tarihsel süreçlerdeki durumlarına, bu "Üç Ekoloji"yi barındıran ekosistemler tepki vermektedir. (2)

Tabii ki konu NYC olduğunda şehrin birçok konuda lider olmasını sağlayan sanayileşme ve üretim ön plana çıkmaktadır. Öyleyse bu açıdan bakarsak Manhattan'da doğanın yeri, tepkisi nedir ?

"Sanayi toplumlarıyla doğa, içinde oturulan ve "yaşanan" bi' yer olmaktan çok, üretilen, çalışılan bir "nesne" durumuna gelmiştir." Peki bu durum herhangi bir "sentetik (çilek tozu) ekoloji" için nasıl bir altlık oluşturabilir ? Bu yeni ortamın nesnesi insan mevcudiyeti mi olmaktadır ? Nesne durumuna düşen doğal elementler, şehirlerde aslında "taklit"-"yapma" unsurlar halini almaktadır. "Doğal-oluş doğayı taklit etmek değil, yaşamdan bir doğallık ortaya çıkarmaktır. Yaşama doğallığı katmaktır. Doğal olarak spor yapmak sporcu gibi giyinip, koşmak veya yürümek değildir. Yürümeyi günlük yaşama sokmaktır. Çevreyi kirletmeden, araba egzozlarının modernliğinin dışında, işine yürüyerek gitmektir. Bu sporcu gibi olmaktan farklıdır."  /Bir nevi çileğe öykünen çilek aroması./

Bir yandan da "gelecekte yalnızca  doğanın korunması sorun olmayacaktır... Yeni canlı, bitki ve hayvan türlerinin yaratılması kaçınılmaz olarak ufukta gözükmektedir. Bu nedenle hem ürkütücü hem de etkileyici duruma uygun  ekozifik bir etiğin (ahlakın) kabul edilmesi...acil vaziyete girmiştir." (3) 
Bu ana hatlar üzerinden bir iki kritik söz, değinme ve anekdot;

* "Yeni sosyal pratikler, yeni estetik pratikler, ötekiyle, yabancıyla, tuhaf olanla ilişkide yeni özgünlük pratikleri: Zamanın acilliğinden uzakmış gibi duran tüm bir program! ve;
- Doğmakta olan duruma öznelsellik
- Değişen şartlara sosyallik
- Yeniden yaratılması mümkün bir çevre. Çağımızın büyük bunalımından çıkış bu şekilde oynanacaktır."

* Nietzsche'nin insan ölümü teması, insanlığın yok olması değil tersine ademoğlunun bir "makina-oluş"a girmesi olarak tanımlanır.

* "... Pazar sisteminden arındırılmış bir sanatçı yaratıcılığı ..." (4)

Evet, teori açısından yapılan bu değerlendirmelerin akabinde "proje" kuramsal iskeleleri kurmak kadar pratiğini geliştirmek gibi de sürekli bir endişeye sahip olmalıdır.
-
Keywords;

(1) Mutualism, Time Sharing, BioTech
(2) Biotopes of NYC/ High Line Park, Urbietopes, New York Bağlamı
(3) Şeffaf/Çip Organlar
(4) Spotify


Kaynak; Félix Guattari, Üç Ekoloji / Hil Yayın, Birinci Baskı, Temmuz 1990