Félix Guattari | Üç Ekoloji Üzerine Notlar

"Tıpkı ayrık otlarının bir ekolojisi olduğu gibi kötü fikirlerin de bir ekolojisi vardır."

                                                                                                         Gregory Bateson

New York şehri işleyişi, geçirdiği tarihsel süreçleri ve dokusu ile her yönden dünyanın merkezinde yer almaktadır. Süreç içerisinde NYC ekosistemi sadece doğal elementleri içermekle kalmamış insanoğlunun müdahaleleri ile sentetik, yapay bir çevrenin ender ve ilk örneklerine sahip olmuştur. Bu noktada Guattari'nin "Ecosophy" kavramı bir temel oluşturabilir. Çünkü ona göre *çevre ekolojisi dışında *sosyal ekoloji ve *zihinsel ekoloji birlikte bir ekosistemi oluşturmaktadır. Yani çevre, içerisindeki mevcut tüm elemanları etkiler ve aynı zamanda onlardan etkilenir. (1)

Çevre sorunları sosyal, ekonomik, siyasi ve estetik sorunlardan ayrı tutulamaz. "Ekosistem, çevre ekolojisi teriminin yerini almalı ve sadece doğa kirlenmesi değil, her türlü vicdani-bilinç kirlenmesi önlenmelidir." Bu fikirlerden hareketle de, sosyal-toplumsal hayat ile şehir ekosistemi-dokusu arasında bir bağ olduğu yadsınamaz. Şehirlerin (bu proje ölçeğinde NYC) tarihsel süreçlerdeki durumlarına, bu "Üç Ekoloji"yi barındıran ekosistemler tepki vermektedir. (2)

Tabii ki konu NYC olduğunda şehrin birçok konuda lider olmasını sağlayan sanayileşme ve üretim ön plana çıkmaktadır. Öyleyse bu açıdan bakarsak Manhattan'da doğanın yeri, tepkisi nedir ?

"Sanayi toplumlarıyla doğa, içinde oturulan ve "yaşanan" bi' yer olmaktan çok, üretilen, çalışılan bir "nesne" durumuna gelmiştir." Peki bu durum herhangi bir "sentetik (çilek tozu) ekoloji" için nasıl bir altlık oluşturabilir ? Bu yeni ortamın nesnesi insan mevcudiyeti mi olmaktadır ? Nesne durumuna düşen doğal elementler, şehirlerde aslında "taklit"-"yapma" unsurlar halini almaktadır. "Doğal-oluş doğayı taklit etmek değil, yaşamdan bir doğallık ortaya çıkarmaktır. Yaşama doğallığı katmaktır. Doğal olarak spor yapmak sporcu gibi giyinip, koşmak veya yürümek değildir. Yürümeyi günlük yaşama sokmaktır. Çevreyi kirletmeden, araba egzozlarının modernliğinin dışında, işine yürüyerek gitmektir. Bu sporcu gibi olmaktan farklıdır."  /Bir nevi çileğe öykünen çilek aroması./

Bir yandan da "gelecekte yalnızca  doğanın korunması sorun olmayacaktır... Yeni canlı, bitki ve hayvan türlerinin yaratılması kaçınılmaz olarak ufukta gözükmektedir. Bu nedenle hem ürkütücü hem de etkileyici duruma uygun  ekozifik bir etiğin (ahlakın) kabul edilmesi...acil vaziyete girmiştir." (3) 
Bu ana hatlar üzerinden bir iki kritik söz, değinme ve anekdot;

* "Yeni sosyal pratikler, yeni estetik pratikler, ötekiyle, yabancıyla, tuhaf olanla ilişkide yeni özgünlük pratikleri: Zamanın acilliğinden uzakmış gibi duran tüm bir program! ve;
- Doğmakta olan duruma öznelsellik
- Değişen şartlara sosyallik
- Yeniden yaratılması mümkün bir çevre. Çağımızın büyük bunalımından çıkış bu şekilde oynanacaktır."

* Nietzsche'nin insan ölümü teması, insanlığın yok olması değil tersine ademoğlunun bir "makina-oluş"a girmesi olarak tanımlanır.

* "... Pazar sisteminden arındırılmış bir sanatçı yaratıcılığı ..." (4)

Evet, teori açısından yapılan bu değerlendirmelerin akabinde "proje" kuramsal iskeleleri kurmak kadar pratiğini geliştirmek gibi de sürekli bir endişeye sahip olmalıdır.
-
Keywords;

(1) Mutualism, Time Sharing, BioTech
(2) Biotopes of NYC/ High Line Park, Urbietopes, New York Bağlamı
(3) Şeffaf/Çip Organlar
(4) Spotify


Kaynak; Félix Guattari, Üç Ekoloji / Hil Yayın, Birinci Baskı, Temmuz 1990